KOMPANZASYON ve HESAPLARI?

 

Akıllı elektrik sayaçları ile tesisat kompanzasyonunda sorun olup olmadığını hesaplayabiliriz. Önce genel olarak kullanacağımız kavramları terimleri açıklayalım.

Kompanzasyon : Normalde akım ile voltaj orasında faz farkı olmaz. Ancak çeşitli etkiler ile akım ile voltaj arasında faz farkı oluşabilmektedir. Bu faz farkını olması gereken değerlere çekme işlemine kompanzasyon denir. Kompanzasyon tesisatı daha çok işletmeler içindir ,konutlarda pek rastlanmaz.

Faz Farkı Neden Oluşur : Kullandığımız akımın bir kısmını elektrik motorları gibi manyetik akımla çalışan makinelerde kullanıyor olalım. Manyetik alan oluşturmak için  indüktif reaktif güç kullanırız. İndüktif reaktif güç iş yapmaz. Bu nedenle trafolarda ,tesisatta ,panolarda luzumsuz güç kaybına neden olur. Yani yok yere enerji kaybına sebebiyet verir. Hatta şartlara göre değişmekle birlikte ince kesitli kablolarda yanmalara bile neden olabilmektedir. Keza faz farkı elektrik faturanızıda kabartacak ,kullanmadığınız elektriğin faturasını ödetecektir. Ayrıca kompanzasyon sorunu olan işletmeler EPDK kararı ile ceza ödemek zorundadır.

Kompanzasyon Kimler İçin Zorunlu Değildir : Mesken aboneleri ,tek fazla beslenen aboneler ve 9kW ya kadar güç çeken abonelerin kompanzasyon tesisatı kurma şartı yoktur.

Kompanzasyon sorunu olan abonelerin faturalarına REAKTİF ceza yansıtılmaktadır. Şimdi bu cezaların nasıl hesaplandığını göreceğiz. Bu şekilde cezaya girmeden önlem alma yoluna gidebiliriz. Yapacağımız hesapların sonucu aşağıdaki oranları (aşağıdaki terihlere göre) geçmemelidir. Yani aşağıdaki oranlara yaklaştığımızda kompanzasyon tesisatımızın bakıma girme zamanı gelmiştir diyebiliriz. Bu sayede ceza ödemekten kurtuluruz.

31.12.2006 tarihine kadar, Sistemden çektiğiniz endüktif reaktif enerjinin aktif enerjiye oranının  %33’ü, sisteme verdiğiniz kapasitif reaktif enerjinin aktif enerjiye oranının %20’yi geçmesi halinde bu tüketimleriniz faturalandırılmaktadır.

10.Kasım.2004 tarih, 25639 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “Elektrik İletim Sistemi Arz Güvenirliği ve Kalitesi Yönetmeliği” gereğince yukarıda belirtilen oranları;

1.Ocak.2007 tarihinden itibaren;Aylık tabanlarda çekilen endüktif reaktif enerjinin aktif enerjiye oranı %25, sisteme verilen kapasitif reaktif enerjinin aktif enerjiye oranı %15,

1.Ocak.2009 tarihinden itibaren ise;Aylık Bazda çekilen endüktif reaktif enerjinin aktif enerjiye oranı %14, sisteme verilen kapasitif enerjinin aktif enerjiye oranı %10 olarak değiştirilecektir. Bir sene ertelenmekle birlikte 1.Ocak.2010 tarihinden itibaren geçerlidir.

1.Ocak.2010tarihinden itibaren ise;Aylık Bazda çekilen endüktif reaktif enerjinin aktif enerjiye oranı %14, sisteme verilen kapasitif enerjinin aktif enerjiye oranı %10 olarak değiştirilecektir.Kompanzasyon tesisinizi 31.12.2011 tarihine kadar yukarıdaki yönetmelikte belirtilen hususlara göre yeniden düzenlemeniz gerekmektedir. Aksi halde işletme cezalı fatura ödemek ile yükümlü olacaktır.

Elektrik sayacımızda (yukarıdaki resimde bir örnek gösterilmiştir) ÇALIŞAN düğmesine ki genelde mavi bir düğmedir bastığımızda 5.8.0 ,8.8.0, yada 8.8.1 gibi çeşitle değerler ve bu değerlerin karşılığı çıkar. Bİz hesaplarımızı bu rakamlara göre yapacağız. Her bir basışımızda değer değişecektir.

Önce bir tablo oluşturacağız. Rakamları aldığımız tarihi not edeceğiz. Bu tarihe ait sayacımızdan 5.8.0 (endüktif reaktif enerji); 1.8.0 (aktif enerji); 8.8.0 (kapasitif reaktif enerji) değerlerini not edeceğiz.Daha sonra işletme sarfiyatına göre bir kaç gün yada hafta sonra ikinci bir tarihte aynı değerleri alacağız. İki tarih arası 5.8.0 , 1.8.0. ve 8.8.0 değerlerini biri diğerinden çıkararak FARK değerlerini alıp aşağıdaki gibi oranlayacağız.

FARK 5.8.0 / FARK 1.8.0 Değerini ve FARK 8.8.0 / FARK 1.8.0 değerini hesaplayıp çıkan oranların yukarıdaki değerleri geçip geçmediğine bakacağız. Geçmiyorsa sorun yoktur ,cezaya girmezsiniz. Eğer yukarıdaki değerlere yaklaştıysanız cezaya girmeniz yakındır ,kompanzasyon tesisatınızı -kondansatörlerinizi bakıma alma zamanınız gelmiştir.

Kolay gelsin ,cezasız günler dileriz.